TRIBINA
Petak, 9.6.2023., 18.00
→ Likovna Galerija KCB, Knez Mihailova 6
Učesnici: Boštjan Bugarčić, Maja Ivanič, Jelica Jovanović, Špela Kuhar, D.A.Calf
U arhitekturi i umetnosti bivše Jugoslavije posebno se izdvajaju spomenici žrtvama Narodnooslobodilačkog rata. Svojim izvanrednim umetničkim jezikom govore nam o dostojanstvu ljudskog života i smrti. Oni su moćni markeri javnog otvorenog prostora nekada zajedničke države. Njihov jedinstven arhitektonski i umetnički izraz obezbedio im je bezvremenost, koja prkosi geografskim i kulturnim granicama, godinama, rasama i političkim stavovima. Gradili su ih i projektovali najznačajniji jugoslovenski arhitekti i vajari, poput Bogdana Bogdanovića, Edvarda Ravnikara, Vojina Bakića, Dušana Džamonje i mnogih drugih. Umesto isticanja režimske simbolike, oni su spajali sadašnjost, prošlost, mistiku, elemente antičkih nekropola, etnografiju i prostornu poetiku.
Spomenici su i politička umetnost. Ali u pogledu prikazanih dela to ne umanjuje niti povećava njihovu umetničku vrednost. Oni odražavaju nešto drugo: beskompromisni omaž čovečnosti, pijetet prema žrtvama, prenesen jedinstvenim individualnim umetničkim izrazom autora. Potreba za poštovanjem i očuvanjem sećanja koja ovi spomenici pohranjuju počela je da jenjava raspadom Jugoslavije na pojedinačne nezavisne države 1991. godine. Kao rezultat toga, današnji tretman i eventualne reparacije spomenika variraju u zavisnosti od regije u kojoj se nalaze. U nekim mestima prošlost, ideje i žrtve prethodnih generacija čuvaju se s mnogo poštovanja, dok su u drugim mestima spomenici napušteni, prepušteni urušavanju ili čak oskrnavljeni.
