Atlas urbanih mitologija
Poglavlje Beograd
Subota, 13.maj 2023., 18.00
→ Likovna Galerija KCB, Knez Mihailova 6
Autori: Frančeska Kokijara i Sergios Strigklojanis, LINA saradnici
„Urbane mitologije” inspirisane su Atinom, gradom u kojem se prepliću istorija, mitovi, ali i kritička urbana pitanja. Tokom krize primetili smo kako, s jedne strane, mitologiju i moć narativa eksploatiše turistička industrija, a s druge kako ona postaje oruđe za vraćanje prava na grad. Ova zapažanja i uverenje da narativi pomažu da se razumeju složene savremene urbane stvarnosti i da se otkriju inače nevidljiva društveno-prostorna pitanja, oblikovali su ideju o „Urbanim mitologijama”, pisanom projektu za podizanje svesti koji kroz mitove namerava da istraži neke od najvažnijih gorućih urbanih problema u različitim gradovima.
„Urbane mitologije” proizilaze iz međusobne povezanosti tri elementa: urbanih pitanja, lokalnih narativa i teorijskog okvira. Projekat ima za cilj da istakne neka od urbanih pitanja kao što su svakodnevne borbe za život u gradu, prostorne manifestacije urbanog pamćenja, džentrifikacija, turistifikacija, prostorna nepravda, nevidljivo urbano siromaštvo, pretnje urbanim zajedničkim dobrima i ekološke kritičnosti savremenih gradova. Što se tiče mitova, oni su upotrebljeni u širem smislu i podrazumevaju stvarnu mitologiju grada, bajke ili priče, urbane narative – dominantne ili odozdo prema gore – kao i kolektivne imaginarne urbane geografije. Zbirka poglavlja posvećenih različitim evropskim gradovima sačinjavaće „Atlas urbanih mitologija”.
Poglavlje Beograd
Beograd, kao jedan od gradova odabranih za Atlas, proučava se kroz vizuru teme „Razumevanje rasta grada” 18. Beogradske međunarodne nedelje arhitekture.
U okviru rezidencijalnog programa BINA, imali smo priliku da istražimo neke od glavnih urbanih tema, kao i lokalne mitove, narative i folklorne priče grada. Razumevanjem istorije razvoja grada došli smo do zaključka da je glavna posebnost Beograda u tome što je višeslojan. Njegovo urbano tkivo odražava različite periode istorije, kao i strategije ili taktike urbanog razvoja: širenje Novog Beograda u doba socijalizma; evropski istorijski centar; haotičan rast grada prema istoku; kulturna transformacija naselja kao što je Savamala. Ravnoteža između svih različitih, ali ipak koegzistirajućih identiteta Beograda koji su svedočili evoluciji grada do danas, sada je ugrožena neoliberalnim pristupom projekta „Beograd na vodi” koji utire put megaprojektima da postanu nova, tržištem vođena pokretačka sila za razvoj grada.
Ova pretnja transponovana je u poglavlju Atlasa kao glavna tema izmišljenog dijaloga među mitskim likovima: zamišljamo grad kao urbano pozorište gde sveci, čudovišta, divovi, drevni bogovi, duhovi i prirodni elementi raspravljaju o predstojećoj radikalnoj transformaciji grada. Ova horska naracija koristi se metaforički da otvori kritička pitanja koja se tiču budućnosti grada, učine probleme vidljivim i podignu svest o rizicima prostorne nepravde izazvane urbanim rastom predvođenim kapitalom.
